Türkmen Dili:
Türkmenistanyň resmi dilidir. Türkmen dili - türki dilleriň oguz dilleri toparyna degişlidir. Türkmenistanyň halkynyň esasy ulanýan dili bolup, şeýle hem Eýranda, Owganystanda, Türkiýede, Garagalpagystanda, Täjigistanda, Gazagystanda,Özbegistanda, Stawropol ülkesinde, Astrahan oblastynda bölekleýin ulanylýar.
Taryhy:
Türkmeniň häzirki ulanylýan edebi diliniň döreýşi köp kişi tarapyndan Magtymgulynyň şygryýeti bilen baglanyşdyrylýar. Magtymgulyilkinjileriň
hatarynda halkyň ulanýan dilini öz çylşyrymly dini-pelsepi-sosial
temalarda ýazylan şygyrlaryna sygdyrmagy başarypdyr. Şol bir wagtyň
özünde gündelik türkmen durmuşynyň meselelerine hem örän ýiti
çemeleşmegiň hötdesinden gelendigi üçin türkmenleriň we beýleki Merkezi Aziýa halklarynyň arasynda aýratyn hormatdan peýdalanýar.
Harplar:
Türkmen
elipbiýi, latyn grafikasyna görä ýazylyp 1993 ýyldan bäri
Türkmenistanda durmuşyň ähli pudaklarynda ulanylmaga başlandy. Ol
1930-njy ýyllarda ulanylan latyn we ondan soň 1991-nji ýyla çenli
ulanylan Kiril elipbiýden tapawutlanýar. Türkmen elipbiýinde 30 sany
harp bar.
Çekimli we çekimsizler:
a, e, ä, y, i, o, ö, u, ü harplary çekimli sesleri, beýleki harplar bolsa çekimsiz sesleri aňlatmak üçin ulanylýar.
Türkmen elepbeýinde ýok bolan harplar:
Esasy ýalňyşlyklaryň biri türkmen elipbiýinde ýok bolan harplary ulanmakdyr. Olar beýleki latyn elipbiýlerinde bolan Q/q, X/x, C/c, V/v ýaly harplardyr. Bulary ulanmak ýalňyşlykdyr.
Käbir goyberilyän yalňyşlyklar:
Käbir harplar türkmen dilinde ulanylmaýar.
- Viktoriýa däl Wiktoriýa bolmaly
- Quentin Tarantino däl Kwentin Tarantino
- taxi, maximum däl taksi,maksimum
- capital däl kapital
Käbir sesler käbir sözlerde ýazylmaýar
- kyýn däl kyn
- uzyýn däl uzyn
- dolly(göwrüm) däl doly
Käbir ýokardaka meňzeş ýagdaýlarda bu sesler ýazylýar
- dün däl düýn
Türkmen dilinde sözler b, d, j sesleri bilen gutarmaýar
ad däl at
ýab däl ýap
saj däl saç
- Viktoriýa däl Wiktoriýa bolmaly
- Quentin Tarantino däl Kwentin Tarantino
- taxi, maximum däl taksi,maksimum
- capital däl kapital
Käbir sesler käbir sözlerde ýazylmaýar
- kyýn däl kyn
- uzyýn däl uzyn
- dolly(göwrüm) däl doly
Käbir ýokardaka meňzeş ýagdaýlarda bu sesler ýazylýar
- dün däl düýn
Türkmen dilinde sözler b, d, j sesleri bilen gutarmaýar
ad däl at
ýab däl ýap
saj däl saç
Näme üçin dürs ýazuw gerek?
- Bir edebi diliň barlygy we ösüşi onuň dürs we belli bir ülňülere görä ýazylýandygyna baglydyr.- Dogry aragatnaşygy ýola goýmak.
- Diliň peýdalanyşynda eden-etdilikden gaça durmak
http://www.turkmenhabargullugy.com/haber.php?haber_id=2513
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder